Berke Hoogenveen is eerstejaars student aan de School voor Journalistiek in Tilburg. Samen met een aantal van haar mede-studenten is ze op zoek naar een antwoord op de vraag: Wat is geluk? Hiervoor interviewden ze mensen van verschillende pluimage en met een diversiteit aan beroepen. Aan mij stelde ze de vraag wat mijn definitie van geluk is en of dit veranderd is door mindfulness.

Stressreductietrainster: ‘Al ben je zo spiritueel als een baksteen, dan kan je alsnog aan mindfulness doen’

De coronacrisis bezorgt veel mensen veel stress. 81 procent van de IC-medewerkers dreigt binnen vier maanden uit te vallen door stress, volgens recent onderzoek van het Nationaal Centrum Preventie Stress en Burn-out (NCPSB). Janny Leggedoor, stressreductietrainster, traint haar cliënten in mindfulness. “Bij mindfulnessmeditatie hebben we het over ademhalingsoefeningen en geleide meditaties. Ademhaling is een stuk gereedschap dat je kunt gebruiken om het lichaam weer tot rust te brengen.”

Geschreven door Berke Hoogenveen

Janny Leggedoor zit aan de kop van haar robuuste houten eettafel. Voor haar ligt een dichtgeklapte laptop, en enkele papieren en folders. Haar blonde haren zijn slordig opgestoken. Ze zit rechtop met haar borst naar voren en haar schouders iets naar achteren. Ze heeft een duidelijke, maar heldere stem en luistert aandachtig naar de vragen. Voordat ze antwoordt, laat ze telkens een korte stilte vallen.

Was uw definitie van geluk voordat u met mindfulness in aanraking kwam anders dan nu?

“Voor mij is geluk innerlijke vrede. Mijn definitie van geluk was vroeger hetzelfde, alleen voelde ik toen een soort onrust. Ik kon die innerlijke rust niet ervaren. Nu is die innerlijke rust er juist permanent. Het is heel krachtig om dat te hebben. Je kunt er, bij wijze van spreken, de hele wereld mee aan.”

Wat was uw eerste aanraking met mindfulness?

“Ik was zonder werk komen te zitten in 2010. Ik ben heel lang schrijvend journaliste geweest, maar de redactie werd kleiner en uiteindelijk hield het daar voor mij op. Van nature lees ik alles wat los en vast zit en zo kwam ik het begrip ‘mindfulness’ tegen. Ergens had ik wel een idee van wat het was, maar dat strookte totaal niet met de werkelijkheid. In eerste instantie dacht ik dat het voor ‘geitenwollen sokken’ types was en voor mensen die een hoog spiritueel niveau hebben. Al ben je zo spiritueel als een baksteen, dan kan je alsnog aan mindfulness doen.”

Wat is mindfulness eigenlijk?

“Als je het heel simpel zegt, is mindfulness vooral een training in aandacht. Volledig bewust zijn van dát waar je nu mee bezig bent, dat is mindfulness.

Het is ook neuroplasticiteit; hierbij bewerkstellig je veranderingen in de organisatie van de hersenen door je bewust te worden van hoe je brein werkt. Het is gewoon leren je te focussen en niet continu in automatische gedachtepatronen mee te gaan.

Ik wil weg bij dat ‘geitenwollen sokken’ gedoe, want daar heeft het helemaal niks mee te maken. Mindfulness heeft te maken met in staat zijn de ademhaling te beheersen. Dan komt je hele systeem namelijk weer tot rust.”

Wat is de kracht van ademhaling?

“Normaal adem je slechts zes keer per minuut. Als jij meer dan tien keer per minuut ademhaalt, ervaar je al lichamelijke stress. Ik heb een hele lijst van (fysieke) klachten die je kunt krijgen van een te snelle ademhaling, van hersenbloedingen tot burn-outs. Als je ademhaling tot rust komt, komt je denken tot rust en komt je lichaam tot rust. Ik leer mijn cliënten daarom zes keer per minuut adem te halen. Daar krijgen zij zó veel energie van.”

Wat houdt uw werk precies in?

“Ik train vooral individuen die heel veel last hebben van stress. Ik heb me gespecialiseerd in stressreductie en burn-outpreventie. De achtweekse cursus die ik geef, heeft vooral te maken met mensen bewust maken dat gedachten, emoties en lichamelijke reacties een vicieuze cirkel vormen. Deze cirkel is alles bepalend voor jouw gevoel van geluk.”

Hoe traint u mensen in mindfulness?

“Ik train mensen op een andere manier te leren denken. Mensen hebben een soort anker nodig om hun aandacht te vestigen in dat wat er nu is. Dat anker is de ademhaling. Het is eigenlijk meditatie, maar je hebt heel veel soorten en vormen meditatie. Bij mindfulnessmeditatie hebben we het over ademhalingsoefeningen en geleide meditaties. Bij dit laatste begeleid ik de cliënt doormiddel van mijn stem door een meditatie heen. De ‘bodyscan’ is zo’n geleide meditatie. Tijdens de bodyscan geeft de cliënt bewust aandacht aan zijn of haar lichaam, van top tot teen.”

Hoe verklaart u de populariteit van mindfulness?

“Mensen zijn op zoek naar innerlijke rust. Ook denk ik dat mindfulness populair is omdat het zo helpend is. Als mensen mindfulness trainen én het blijven trainen, plukken ze daar hun leven lang de vruchten van.”

Hoe gaat u om met kritiek en scepticisme rondom mindfulness?

“Mensen mogen kritiek hebben op alles; dat moeten ze zelf allemaal weten. De enige vraag die ik altijd stel wanneer mensen kritiek op mindfulness hebben is of ze het hebben gedaan. Heb je de training gedaan van acht weken lang én iedere dag geoefend? Dan blijkt dat de critici nog nooit een keer mindfulness hebben getraind. Dan ben ik uitgepraat. Daarnaast denk ik dat het zweverige imago dat aan mindfulness hangt, komt door de meditaties. Meditatie is een onderdeel van het boeddhisme, een oosterse filosofie. Veel mensen zijn daar onbekend mee.”

Hoe zit het met de stress die zoveel mensen ervaren?

“Mensen ervaren heel veel stress. Soms zelfs zoveel dat ze zich er niet meer bewust van zijn dát ze stress ervaren. Er is niet één oorzaak te noemen waardoor mensen zoveel stress ervaren. De zogenaamde prestatiemaatschappij speelt uiteraard wel een rol. De maatschappij heeft niet geleerd hoe het stress aan moet pakken. We denken dat we heel veel moeten. Dat hoeft niet. Dat kunnen we ook tegen onszelf zeggen, maar dat vinden mensen juist heel moeilijk. Wij willen overal bij zijn en controle over houden. Dat kan simpelweg niet. Je moet keuzes maken, maar dát willen mensen niet.”